कामांधांच्या कळपात

टँक्सिवाला, रिक्शावाला, शिक्षक
डॉक्टर वा कुणी परिचित
हिंस्र श्वापदांच्या घोळक्यात
माझं लेकरू पोलक्यात...

क्रिडा शिक्षकाकडून विनयभंग
आश्रम शाळेत अत्याचार
स्कूल बसमध्ये छेडछाड
अपहरण, अँसिड, बलात्कार

माझी लेक फिरतेय
रानटी कामांधांच्या कळपात...

रस्ते, शाळा, आवार, बाजार
पावलो पावली सापळे शिकार
उंबऱ्याबाहेर काट्यांचे फास
षंढ समाज, बघे हजार

तुझं मात्र बरंय साल्या
तु पोराचा बाप...
तु बिनधास्त, पोरगा बिनधास्त
इथं जिवाला घोर रोजचाच...

माझी लेक फिरतेय
रानटी कामांधांच्या कळपात...

(संतोष डुकरे, पुणे)

👆 परममित्र गणेश कोरे व त्याची लाडकी लेक सई यांना समर्पित 😔

विकृती

कुणीतरी विकृत चाळा करतं
आपण त्याला आदेश समजतो
कधी गुरूचा, धर्माचा, जातीचा,
शिवबाचा नाही तर सायबाचा...

डोईची अक्कल, पायची वहाण
पिढ्यानपिढ्या पोथ्यांवर गहाण
आपल्या धडावर दुसऱ्याचं डोकं
आंधळं दळतं कुत्र तुप पोळी खातं

भिक्कार भनंग व्यास हव्यास
आमच्या आमच्यातच लढाईचा माज
बिनडोक अस्मितेवर विकृतांची तुंबडी
आपल्याच तलवारींवर आपलीच मुंडकी

आपण फक्त जय म्हणायचं...
रावबांचा जय, सायबाचा जय
होयबाचा जय, नायबाचा जय
पुन्हा हात खाली, मानकटावर जू
शिरा धमन्या वाहणार गुलामीचा पू

हे असं आणखी किती पिढ्या चालायचं
विकृतांचं गाडं मानकुटी वहायचं
आपल्या घामा रक्ताच्या सड्यावं
त्यांच्या द्वेषाचं मळं कुठवर पोसायचं ?

(संतोष डुकरे, पुणे)

पडिक

मॉन्सून मागं रानोमाळ हिंडताना
लक्षात कसा आला नाही
माझ्या शेतात वारा घुमलेला...

उंबराच्या खोडावं चिक्कूंच्या आळ्यात
काजव्यांच्या फुटल्यात फांद्या
लखलखाट पाना कोंबात...
मी फिरत होतो दाजीपूरात
चांदण्यांच्या झाडाच्या शोधात

काळजापुढं काळीज खोलतं व्यथा
मी टिपून सारा गर्भ, सांगतो कथा
पाऊस नुकसान कर्जाचा भुंगा
मॉन्सूनभोवतीचा खाटा पिंगा
दादा म्हणाले भाऊ मेथी गेली आपली...

थंड संथ लयदार हेलकावता वारा
नारळाच्या झावळ्या झोंबकळत्या
आंब्या जांभळीच्या रित्या कुशी
पेरत्या मुठीत चांदण्या रित्या
नजरभर खाटं आभाळ, भुकिस्ता वारा

मॉन्सून आला झोडपून गेला वाफसा बेतात
टमटाचा बाग पडला, बाजरी भिजली
मुंगसं सुद्धा खाईनात भुईमुगाचं मॉड
कठणा मठणाचं करायचं काय, बाजार की पाभार
पावसाचं खरंय भाऊ, पण ठाकरं सोडून चालल्यात काम

पाऊस बदललाय, अडचणी बदलल्यात
वारा घुमतोय माणसं घुमत्यात
बदलाच्या लाटांवरती
पिकं मानसं सारीच डुलत्यात...
तरीही...
पावसाचं गणित, पिकाचा हिशेब व शेवटचा प्रश्न
यंदा इनमती पडिक ठेवायची ना आपली ?

- संतोष डुकरे, २६ जून १५, पारगाव - जुन्नर

गजर गाड्याचा

आता आभाळाकडं पाहवत नाही
सगळं मोकळं मोकळं मोकळं
मध्येच एखादं ढगाड
ते ही वाऱ्यावर उनाड

मातीची ओल चालली खोल
अंकुरण्याआधीच सुकताहेत कोंंब
मॉन्सूनच्या झुल्यावर
आशा निराशेचा हेल

बडा ढग पोकळ पाणी
वारा अजूनही आरद बेरसा
पंचांग, घट, आयएमडीचा दिर्घ पल्ला
कशात काय न् कशाचं काय
गजर गाड्याचा निवद शेंगुळ्याचा

(संतोष डुकरे, 1 जुलै 15, नगर)

कांजा

कांजा पावरा
एकला जगला
भाग भाग भागला
थकला, सातपुड्यात विसावला 
कांज्या अधिक बायकू बरोबर पोरं
पोरांची रांग, वंशाला भांग, जगण्याला थांग
थांगाच्या आशेनं पै पाहूण्यांची रांग
मग एकट्या कांजाचा कांजापाडा झाला
सातपुड्याच्या पिसाट पावसात खडा झाला
चिखलावं थांपून चिखल, भेंड्यांनी रचावी भिंत
तसा हा भेंडा झाला, उरावं उभं भिताड...
खरंच... कांजा माणूस नाही, भिताड हे...

(संतोष डुकरे, शिरपूर - धुळे, कांजा पाड्यावर)

पावरी

ती जागा सोडून चार दिवस झाले
अजूनही मन तिथंच घुटमळतंय
शेणामातीत सारवलेल्या बांबूच्या काड्या
सागवानी चौपाईला विणलेल्या दोऱ्या

चांदीच्या बांगड्यांचा मंद नादंकार
कमरपट्ट्याच्या लयीला, पैजनं जोडव्यांची साथ
पापण्यातून पापण्या, बुब्बुळांची चुळबुळ
जगण्याची आसक्ती, अन् स्वातंत्र्य स्वच्छंदी

नजरेच्या नात्याला ना नाव ना बंध
त्या दोघींचं... अवघं अस्तित्व बेधुंद
अवखळ लाघव कांतीचे अर्जव पदराची वळवळ
रानच्या पाखरांची उभ्या रानात सळसळ

लेक-माय की सासू-सुनबाय
ठावूक नाही..
रांजली गांजली की भिंगर भिवरी
ठावूक नाही
रुतून बसलिये काळजात फक्त
पावरी कृती, आकृती, अदा, मर्यादा !

(संतोष डुकरे @ सातपुड्याच्या कुशीतील कुठला तरी पावरी पाडा, जळगाव)

पाझंर

फोक म्हणता सोक नाय
रान मातला वापसा
किटाडाच्या किटाडांत
बीज पडला रापला

ढगाड येतं गरजून जातं
वारं येतं भुकून जातं
थेब थेंबही गळंना
रानाची तहान भागंना

चाललंय ह्ये आसं चाललंय
आन तुला पाह्यजे कासरा
लेका हाय तिकडं बरा हाय
सान सकाळ घोर नाय

जमिन जुमला पिकं जित्राबं
पळून कुठं चालल्यात काय
तु फिरला परत म्हणून
ढगाला पाझंर फुटलं काय

जमतंय तव्हर वढत राहील
पिकतंय तसं पिकत राहील
घाई नको करू मानंवं घ्यायची जुकाट
मी हरल्यावर तुलाच लढायचंय मुकाट

आमचं चालत्यात हातपाय
तव्हर जग फिर तराट
मग हायेच पाचिला पुजल्यालं
शिवळाटी, कासरं, फराट...

(संतोष डुकरे, पारगाव, ११ जुलै १५, रात्री १०.४५)

गोवंश हत्याबंदी पुराण

सिद्धपुराण !
समुळ गोवंश आता, स्टेट लेवल पेटंटेड
गो-माता, गो-पिता, गो-पुत्र, गो-कन्या
देव, धर्म, वंश, वृद्धी सर्व हक्क संरक्षित
वाकडी नजर पंचकाची कैद, रोकडा दंड

भासपुराण !
चौकाचौकात भास, माणसांचे मांस
विचारांना बत्त्या, शेतकरी हत्या
विधवांचा विलाप, लेकराचा टाहो
शासकीय आलाप, देवच पाहो

उदासपुराण !
घरोघरी चालूद्या, उत्सर्जनाचा धंदा
धन्याला धतूरा, गो-गुर्जींना मलिदा
पिढ्या न् पिढ्या, ओढतोय खटारा
तरी आमच्या घरावं, फिरवा खराटा

धर्मपुराण !
गोरक्षणाय, खलनिग्रहनाय
धर्मरक्षणाय, पांढरे हत्ती
गोरक्षा, धर्मरक्षा, हेरक्षा, तेरक्षा
हाती नांगर, त्याची पाताळी राख

धाकपुराण !
जर हात उचललात गो मातेवर
चाबूक उचललात बैल बापावर
वंशरक्षक येतील दंगल करतील
चौकाचौकात गातील मंगलगाणी

विटाळपुराण !
विटाळी गाईस स्पर्ष नको बाई
शुद्धीसाठी मुत्र गाईच्याच ठायी
वृषभाचे सत्व दिग्विजयासी ठावे
शुभ मुहुर्ता वळू कलेनेची घ्यावे

विकासपुराण !
शेणाला बैल, मुताला गाय
विर्याला वळू, घरच्या घरी
गोवंश हत्याबंदी, येता दारी

स्तुतीपुराण !
गोमाता, गोपिता, गोलेकरांचा जय..
गोप्रतिपालक राजाधिराज नरेंद्रकी जय...
गोवंशप्रतिपालक राजाधिराज देवेंद्रकी जय...
इती गोवंश हत्याबंदी कायदेयज्ञ फलोत्सुती....

आेम शांती शांती शांती शांती शांतीही...

(संतोष डुकरे, पुणे)

ग्रंथ... धर्मग्रंथ

एक ग्रॅम अफु घ्या
त्यात पाव ग्रॅम गांजा मिळवा
पावशेर दुधात मिसळा घुसळा
वर त्यात चवीपुरती भांग टाका
आणि हा कैफाचा प्याला
एका दमात रिता करा
मग हातातल्या टाकानं
पानं, पट, पत्रावळ्या
दिसेल ते खरडत रहा
इतिहास घडवा... इतिहास चढवा
इतिहास मढवा... इतिहास लढवा
तोंडाचा वास जाईस्तोवर
खर्डेघाशीचा देव होईल
देवाला धर्म लागेल
धर्माला ग्रंथ लागेल
आणि तुमच्या बाडाचं आयुष्य
कधीतरी सार्थकी लागेल
तुम्ही फक्त पित रहा
तुम्ही फक्त लिहीत रहा
पिता पिता लिहा
लिहीता लिहिता प्या
हागता मुतता झवता
लिहा लिहा लिहित रहा
आमच्या बोकांडी
पिढ्यान पिढ्या चढत रहा
एकामागून एक या
एकटे या दुकटे या
टोळ्यांनी या... ठेक्यांनी या...
चढत रहा...
आम्ही नाही म्हणत नाही तोवर
तशी आम्हाला सवयच नाही म्हणा
तुमचं तुम्ही चालू द्या...
उतत रहा मातत रहा
घेतला वसा घुसवत रहा
आम्ही फक्त वाट पाहतो...
तुम्हीच सांगितल्याप्रमाणे...
यदा कदा या मुर्दाडांना
ग्लानी येईल जेव्हा केव्हा
तेव्हा तुम्ही अवतार घ्या...
आम्ही भडवे होत राहू...
बडवे चढवून घेत राहू...
मग आमचा देव येईल
देवासोबत धर्म येईल
धर्मासोबत ग्रंथ येईल
तुमच्या बाडांचं मुखमैथून
आम्ही कंठभर जोगवत राहू...

(संतोष डुकरे, पुणे)

वांझोटं जिनं... सर्वोत्तम जिनं...

मी आता थांबतो
चालून तरी काय होणार
एक घाव दोन तुकडे चार टोकं
बोललो ही असतो मोठ्यानं
पण शब्दांनी गाभ राहणार
मी अनौरस बाप होणार
आणि माझ्या लेकराची माय
अकाली विधवा होणार
म्हणून आपलं गप रहायचं
मुक्यानं मुकीला मुकाट झवायचं
ना गाभाचं भ्यॉव, ना गाभडायची चिंता
वांझोटं जिनं... सर्वोत्तम जिनं...

(संतोष डुकरे, पुणे)

मारामार...

डोकं सुन्न... मेंदू सुन्न...
तरीही चाललंय ते बरं चाललंय

हात धरले... प्रश्न मिटला
पाय बांधले... प्रश्न मिटला
ओठ शिवले... प्रश्न मिटला
पण साला या मेंदूचं काय तरी कराया पायजे...

डोळे मिटता येतात कधीही
तसा मेंदू मिटता यायला हवा होता
स्वतःच स्वतःच्या बुद्धीवर
करावे लागणारे बलात्कार तरी वाचले असते

मेंदू थंड करायला
पोथ्या पुराणं भिकारचोट ग्रंथ
सारीच षंढ, मेंदूभेदी, घरफोडी
तुमच्या धर्मात काही उतारा असला तर सांगा...
आमच्याकडं सगळीच मारामार

(संतोष डुकरे, पुणे)

लाव्हा

लाव्हा उसळतो राहतो गाभ

अखंड अभेद्य अक्षय गाभा

लाव्हा थंडला की फक्त झिज... 

कणाकणानं क्षणाक्षणानं...

काळ छाताडावर थैथैल्यावर

हे दगडही गाभडतात साले...
पण त्यासाठीही कोटी वर्ष उलटावी लागतात...
गाडलेल्या जाणीवा रोमारोमानं फुलाव्या लागतात...

कनाकणानं झिजल्यावर गाभ्याचा खडक
खडकाचे दगड, दगडाची माती, मातीची मृदा...
गाभ्याच्या सत्वानं नवा गाभ धरण्यास सक्षम...
रापल्या तापल्या ढगाकडून गर्भाधान, बिजांकुर..

पण...आता मातीविनाही शेती करतात लोकं
कोटी कोटी वर्षांची झिज, भिज, रुज
मातीमोल ठरतेय क्षणात
धगधगताहेत वणव्यामागून वनवे
पेटल्या जंगलात जगण्याचा धूर आसमंतात

(संतोष डुकरे, पुणे)

फकिरा

आला दिवस गेला दिवस
हरेक रात्र कोजागिरी
जग मारुन फाट्यावर
पृथ्वीच्या पाठीवर मस्त फकिरा....

पुर्वी ही मस्त सोय होती राव
जग नको, त्याला जग पोसायचं
पोसणारांना नव्हत्या जाती, नव्हते धर्म
देणारा देत होता... फकिरा भोवरत होता

अणू रेणूच्या मर्यादा झोकून
जबाबदाऱ्यांची बेगडी ओझी फेकून
फुलायचंय... व्यक्त व्हायचंय स्वतःसाठी
नको तीच ती झवझव,
नी सो कॉल्ड समाजसुधारकांचे बलात्कार...

अनंत प्रांत, देश, भाषा, फॉर्म... अनिर्बंध
गेले ते दिवस, राहील्या त्या पाऊलवाटा...
आज साला पोटा चोटाच्या भुकेत
होतो आत्म्याचा गर्भपात रोजच्या रोज

(संतोष डुकरे, पुणे)

महामारी

तुटक्या काटकीच्या आधारानं
वेलीनं वृक्षावर झेप घ्यावी
चढावं चढावं चढत रहावं
आणि मग घ्यावा त्याचाच घोट
पारंब्यांचा शोक... अधांतरी...

दुखःच्या महाउत्सवात उधळलेला
पाहणाराला दिसेल वटवृक्ष वठलेला
वेलीचा गळफास, दृष्टीआड सृष्टी
नरडीच्या घोटाला आहुतीची भुकटी
हे भलतच व्हायला लागलंय...

खांद्यावर घेतलं की कानात मुततंय
इथपर्यंत ठिक होतं...
पण आता मुत्राचंच करुन विर्य
कानाला ठेवलंय गर्भार
आणि घालू पाहताहेत जन्माला, विकृतीची पिलावळ...

आता प्रसूतीच्या पहिल्याच झटक्यात
फाटणार गर्भाशय, वठणार महावृक्ष
तुझ्या माझ्याच आडोश्यानंच
कोंबा कोंबावर बेझूट वार...
हर बार, बार बार, हरेक बार

तुमचा आमचा परमार्थ
पिढ्यानपिढ्या असाच चालणार
बंद झापडांना महामारी भोगणार
रामकृष्ण हरी म्हणत
तुम्ही आम्ही टाळ कुटणार

(संतोष डुकरे, पुणे)

उंबरे फोडिस्तोवर...

ग्यानबा तुकात
राम कृष्ण पंढरीनाथात
तुम्ही आम्ही अडकलोय
बडव्या भडव्यांच्या चकव्यात

गिरवत बसलोय पिढ्यानपिढ्या
तिच ती बाराखडी
तेच आकार तेच उकार
निरर्थक निर्गून निराकार

सारं काही तेच ते अन् तेच ते
चाकोरीची चकार करतेय बोथट धार
बडव बडव बडवतोय मृदुंगाचे थोबाड
टाळांची कुटाकुट बुक्क्यांचा महापूर

अंगारे धुपारे धुप अगरबत्त्या
नामस्मरण जयघोष काकडा जागर
आरत्या सांजारत्या साहित्य पौराहित्य
नुसत्या घोकपट्टीनंही म्हणे आयुष्याचं सोनं

चालू द्या ज्यांचं चाललंय दुकान
पोकळ उराडांवर सारंच महान
सोवळ्या ओवळ्यांचा होवू द्या खेळ
गाभाऱ्यांचे उंबरे फोडीस्तोवर...

(संतोष डुकरे, पुणे)

तासात बैल बुळकांडला...

तंगारला वो तंगाटला
उभ्या रानात भंगाटला
शिवळाटीला झुंजाळला
तासात बैल बुळकांडला

रंगात रंग वशिंड धड
शेणखाती कात शिंदाडी बाक
रगीत रगात बुंडाळला
तासात बैल बुळकांडला

लाखाचं बारा हाराचा भारा
वावरात किटाडं ढळंना मुलडानं
माथ्याव बोकडं उंडारला
तासात बैल बुळकांडला

वैरणीला कहार कोपरीवं भार
भंगार भडूशी लटमाळला
गुरांच्या बाजारी फुकारला
तासात बैल बुळकांडला

दिल्ली काय न् गल्ली काय
सगळ्याच बैलांचे ढेकळात पाय
बुळगाट बैल बुळकांडणार
आठवडी बाजार खळखळणार

(संतोष डुकरे, पुणे)

सुधारणेचं मढं

सालं हे सुधारणेचं मढं
आणि मढ्याचं वझं
पेलायचं कसं ?
वहायचं कसं ?

पावलोपावली
पडताहेत बेड्या
साखळदंड,
साखरदंड,
नुसतेच दंड
मढं थंड
बंड थंड

शाहूजी आले... विषमतेला झटले
फुलेजी आले... विषमतेला झटले
बाबाजी आले... विषमतेला झटले
झटाझट झटापट झपाझप

पिढ्यानपिढ्या रपारप

मातीचा गाळ, गाळाचं गटार

गटारात कमळ, कमळावर लक्ष्मी

लक्ष्मी आली... विषमतेला झटली
विषमतेची पिलावळ.. विषमतेत घुसली
समतेच्या तोंडात विषमतेचा जयघोष
जय विषमता... जय विष-मता

सालं हे सुधारणेचं मढं
आणि मढ्याचं वझं
पेलायचं कसं ?
वहायचं कसं ?

(संतोष डुकरे, पुणे)

तुमचं तुम्हालाच लखलाभो...

तुम्ही गप्प आम्ही गप्प
ओठातल्या ओठात
शब्द न् शब्द ठप्प...

गप्प रहा
बोलायचं काम नाय
आमच्या आमच्या धर्मात
तुमचा काही राम नाय

स्वधर्म निंदा, नालस्ती, अपशब्द
ब्रम्हद्रोह, गोद्रोह, धर्मद्रोह अधम पाप
पाप पाप लेवून पाप, पापी माजलाहे
द्रोहाच्या विद्रोहाला देहदंड, आत्मदंड

चुप रहा गप्प रहा
बोलला तर... थोबाड फोडू
हसलास तर... दात पाडू
पादलास तर... गांड मारू

पांडुंनी पाहत रहावं
अांडूंनी भोगत रहावं
आंडूपांडूंच्या जगात
गांडूंनी जगत रहावं...

तुमचे धर्म तुमच्या जाती
तुमच्या तुम्हालाच लखलाभो...

(संतोष डुकरे, पुणे)

एक दिवस... लवकरच...

जातीनं धर्माची खोलून मारल्यावर
धर्मगुरू पेटले, निखारले, विझले
जातीचा गंडा, धर्माचा गांजा
क्षणात झिंगाट गंडेगांजाडू

पण मौका सभी को मिलता है...

भुकंपाचा एक धक्का
लाटेचा एक तडाखा
एक दिवस
लवकरच...

ढासळतील सार्या भिंती
कोसळतील कळस
हलवत राहतील उपटे
भग्न ढिगार्यात घंटा

तेव्हा खदाखदा हसत
जगण्याच्या नशेत
निस्सिम निधर्मी जग
सुखासुखी भोगेन म्हणतोय...

(संतोष डुकरे, पुणे)

तुमची हौस भागू द्या...

घामा घामातूनही पेटताहेत
रक्तळले मळे
विहीरी थारोळी
पाट वाफे
सरी रोपटं.. कुस्करलेलं...

हात हलले... खटाक...
ओठ हलले... फटाक...
डोळे हलले... बटाक...
केस हलले... कटाक...

हरी मुखे म्हणा हरी मुखे म्हणा
पापांची गणना कोण करी
चित्रगुप्त झाला गुप्त
देव इंद्र स्वैराचारी

सांब म्हसणात दंग
कृष्ण राधेच्या महाली
कंसवनी फिरे नागडी
सत्ताभोगांची रंडकी

तुमची हौस भागू द्या एकदाची
उद्या तुमची तिरडी उठवूच...

(संतोष डुकरे, पुणे)

दिव्य स्वातंत्र्य

आपण आपली निट घालायची
दुसर्याला त्याची घालू द्यायची
स्वातंत्र्याची दिव्य ज्योत
अशीच तेवत ठेवायची

झेंड्याचा दांडा गोतास काळ
प्रश्न विचारील त्याच्या गांडीत फाळ
काळाची कुर्हाड, कुर्हाडीला धार
ज्याचा त्याचा हात, ज्याचे त्याचे वार

मनगटावर हात, गळ्यावर हात
उरावर हात, श्वासावर हात
शब्दांची घुसमट, बलात्कार वार
ढेकळांच्या गर्दीत शिकारी फार

लाचारांची झुंड, भोगटांची झंड
संपता संपत नाहीत वासनांध
मुंडकी पडतात, रांगा सरतात
झुंडीच्या जत्रा दररोज भरतात

झुंड झटत राहते

झुंड झोंबत राहते
लचके तोडत राहते
समोरासमोरचे... दिसेल त्याचे...

आपण आपली आडोशाला निट घालायची
दुसर्याला त्याची घालू द्यायची
स्वातंत्र्याची दिव्य ज्योत
अशीच तेवत ठेवायची...

आ त्थू या स्वतंत्र जिंदगानीवर...

(संतोष डुकरे, पुणे)

माऊली

माऊली...
योग्याची माऊली
सुखाची सावली
इत्यादी इत्यादी सगळं खरं....

पण खरं सांगा माऊली
हे सगळं का सहन केलं ?
मान्य आहे तुमचं अवहेलनंपण
पण तोच तर होता पाया
तुमच्या विश्वात्मकतेच्या सिद्धांताचा...

मग का धरलात हट्ट
का केलात जिवाचा आटापीटा
वाळीतून जातीत जाण्याचा... ब्राम्हण्यासाठी...

खरंच का ते एवढं प्यारं होतं ?

भेद निर्मुलन तर राहीले दूर
घरवापसीच्या विकृत प्रथेत
देह झिजवला सगळा

एवढी हौस होती ब्राम्हण्याची ?
का कशासाठी ?

का नको वाटलं इतरांसारखं
सामान्य बहिष्कृत जगणं...

का नाही चालवलात माऊली ?
विठ्ठलपंतांच्या विद्रोहाचा वारसा

चालती भिंत, बोलता रेडा
खरं खोटं तुम्हालाच ठावूक
पण काय मिळालं मान झुकवून
जातीपायी माती खावून ?

का नाही पेटवला विद्रोहाचा अंगार
गितेत लिहीलेला नव्हता म्हणून...
की पुराणांत दाखला नव्हता म्हणून...

आणि शेवटी हाती उरलं तरी काय...
भावंडांची कलेवरं... भावार्थदिपीका ?
हत्या की.समाधी ? सत्य की घुसडाघुसड ?

एवढा उदोउदो, मग का गडपली समाधी

एक मात्र खरं...
तु षंढ केल्या पिढ्या
मारले प्रश्न, सवाल
मोडल्या माना उठणार्या...
कदाचित अजानताही...

माहीत नाही तुला कोणी
लावलं माऊलीचं लेबल...
अन्यथा तुझा पान्हा पिणारांनी
माझा तुका बुडवला नसता...

(संतोष डुकरे, पुणे)